Kalendarzowa wiosna już za nami, choć pogoda rozmija się nieco z naszymi oczekiwaniami. Wiosna w tym roku, choć przywitana już przez przyrodę, nieśmiało wita nas promieniami słońca. Temperatury mogłyby być nieco wyższe - tak przynajmniej uważa część z nas. Nadejście wiosny rozpoznać można przede wszystkim nie po dacie ale budzących się do życia w tym okresie roślinach, które nadają wiośnie pierwszych barw. W Lesie Łagiewnickim jednym z najurodziwszych w tym okresie roślin staje się wawrzynek wilczełyko (łac. Daphne mezereum). Wśród szrości i brązu lasu, zanim liście pojawią się na drzewach i krzewach, a runo zazieleni - wawrzynek wilczełyko zachwyca nas kolorem swoich kwiatów.
Podobnie jak śnieżyczka przebiśnieg, zawilec gajowy czy przylaszczka pospolita, krzew ten jest geofitem wiosennym. Rośliny te muszą zdążyć wykiełkować, zakwitnąć, wydać owoce zanim na drzewach nie rozwiną się liście. Dzięki substancjom odżywczym zmagazynowanym w ciągu poprzedniego okresu wegetacyjnego w części podziemnej (cebule, bulwy, rozbudowany system korzeniowy). W ciągu roku - w pełni wiosny czy latem, kiedy na dnie lasu będzie zbyt ciemno, większość tych roślin nie mogła normalnie rosnąć.
Wawrzynka wilczełyko trudno pomylić z innymi roślinami, krzew ten dorasta do 1,5 metra wysokości, posiada rozłożyste gałęzie pokryte drobnymi różowymi, pachnącymi, nektarodajnymi kwiatami, pojawiającymi się od marca (czasem lutego) do kwietnia przed rozwinięciem liści. W okresie czerwca-lipca pojawiają się szkarłatnoczerwone owoce nie większe niż 1cm.
Ta rzadka roślina występuje dość często w południowej, wschodniej i północno-wschodniej Polsce. Natomiast jego populacja w Lesie Łagiewnickim jest bardzo mała. Co roku w znanych nam stanowiskach prowadzimy monitoring tego gatunku, jednak w tym roku zaobserwowaliśmy jedynie kilkadziesiąt sztuk. Część z nich zachwyciła nas swymi kwiatami. Roślina ta "pada często ofiarą" buchtowania dzików, chociaż częściej z uwagi na jego wygląd wawrzynek zabierany jest przez ludzi do domów lub ogródków. Wynika to z braku świadomości, iż gatunek ten jest objęty częściową ochroną na terenie całego kraju.
Pierwszy człon nazwy łacińskiej wywodzi się z mitologii greckiej, a dokładnie pochodzi od imienia driady, córki Peneusa, boga rzek. Mało kto wie, że wawrzynek oprócz swych walorów estetycznych jest zakorzeniony w kulturze słowiańskiej. Roślina ta poddana niewłaściwej obróbce jest trująca, lecz odpowiednio przygotowany odwar jest wykorzystywany w leczeniu febry. Dawniej wierzono, że rozgniecenie jagody wawrzynka i pokrycie ręki jego sokiem wywołuje brodawki na ciele ”nieprzyjaznego człowieka”.
Zachęcamy Państwa do korzystania ze szlaków turystycznych w Lesie Łagiewnickim, a także innych szlaków w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich, aby móc poczuć w pełni przyrodę budzącą się do życia w tym szczególnym wiosennym okresie. Zapewne uda się Państwu rozpoznać w runie leśnym kwitnące wczesnowiosenne "ozdoby".
Źródła:
- ,,Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fishera” M. Kujawska, Ł. Łuczaj, J. Sosnowska, P. Klepacki – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze - Wrocław 2016
- ,,Flora Polski – Rośliny chronione’’ H. Piękoś-Mirkowa, Z. Mirek – MULTICO – Warszawa 2003, 2006, 2018
