Storczykowate (Orchidaceae Juss.) należą do jednej z najbogatszych w gatunki rodzin roślin naczyniowych. Są to rośliny samożywne i mykoheterotroficzne (odżywiane przez symbiotyczne gatunki grzybów). Wiele gatunków z tej rodziny to popularne kwiaty doniczkowe, w stanie dzikim w Polsce odnotowano około 50 gatunków, wszystkie podlegają ochronie gatunkowej.
Na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich występują trzy gatunki z rodziny storczykowatych.
Najwięcej stanowisk na obszarze Parku ma kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis). Gatunek ten kwitnie od maja do czerwca. Zasiedla podmokłe łąki i podlega częściowej ochronie gatunkowej. Charakteryzuje się prostą, pustą w środku łodygą i fioletowopurpurowymi kwiatami, zebranymi w grono na końcu łodygi. Podczas corocznego monitoringu stanowisk roślin chronionych pracownicy Parku sprawdzają, czy warunki dla rozwoju kukułki są odpowiednie i czy nie należy uruchomić działań w zakresie ochrony czynnej.
Drugim występującym na terenie PKWŁ gatunkiem z rodziny storczykowatych jest gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis). Roślina ta jest mykoheterotrofem, który substancje odżywcze czerpie od grzybów. Dlatego storczyk ten po kilku latach podziemnego rozwoju wypuszcza nadziemne pędy z kwiatami i zredukowanymi liśćmi niezdolnymi do fotosyntezy. Cały pęd jest początkowo żółty, później brunatny. Rozwija się przede wszystkim w lasach bukowych i grądach. Od 2014 roku podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej.
Trzecim gatunkiem jest listera jajowata (Listera ovata). Roślina osiągająca wysokość od 20 do 60 cm, z dłużonym i luźnym kwiatostanem. Posiada dwa naprzeciwległe zielone liście. Kwitnie od maja do lipca. Zasiedla różne lasy liściaste, ale także wilgotne zarośla. W Polsce podlega częściowej ochronie gatunkowej, jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków storczykowatych w Polsce.
Uwaga!
Apelujemy i prosimy o nieniszczenie i niewykopywanie napotkanych gatunków storczyków na obszarze Parku ani w innych miejscach (dzikich siedliskach). Są to rośliny chronione i zagrożone w Polsce, dotychczas największym zagrożeniem dla nich, poza przekształcaniem ekosystemów, są ludzie wykopujący rośliny z naturalnych stanowisk do własnych ogródków.
Tekst i zdjęcie: Sebastian Piskorski
