1 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ptaków. Dzień ten został ustanowiony w 1906 roku podczas ratyfikacji Konwencji o Ochronie Ptaków Pożytecznych dla Rolnictwa z 19 marca 1902. Była to pierwsza międzynarodowa konwencja o ochronie ptaków, Polska przystąpiła do niej w 1932 roku. Koordynatorem światowych obchodów jest BirdLife International – ogólnoświatowa federacja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną ptaków, której partnerem w Polsce jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Dziś ptaki są chronione poprzez unijną Dyrektywę Ptasią, która ma na celu ochronę wszystkich istniejących populacji dzikich ptaków występujących w UE.
Celem ustanowienia Międzynarodowego Dnia Ptaków jest zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwa zagrażające ptakom na całym świecie i zachęcenie do pomocy w ochronie tych zwierząt i ich siedlisk.
Ptaki zamieszkują wiele różnych środowisk na Ziemi. Spotkamy je na pustyniach i stepach, w lasach iglastych i tropikalnych, na bezleśnych obszarach podbiegunowych, polach i łąkach, wreszcie w bliskim sąsiedztwie człowieka. Opisano około 10 000 gatunków współczesnych ptaków (z czego w Polsce stwierdzono około 460 gatunków), które przystosowały się do różnorodnych warunków środowiskowych. Duża grupa to gatunki wyspecjalizowane, mające szczególne wymagania. Niestety te gatunki nie wytrzymują presji człowieka i zanikają. Przykładem może być rzadki dziś dzięcioł białogrzbiety i trójpalczasty. Ich występowanie jest ściśle związane z obecnością martwych drzew.
Coraz szybciej postępujące zmiany w naturalnych siedliskach i wciąż zwiększająca się presja człowieka stanowią bardzo istotne zagrożenie dla ptaków. Nasza ciągła ekspansja wiąże się z tym, że coraz więcej miejsca zajmujemy pod zabudowę, drogi i przemysł, regulujemy rzeki, wycinamy stare lasy, osuszamy mokradła zupełnie zmieniając warunki środowiskowe. Zmienia się też krajobraz polskiej wsi. Pojawiają się ogromne, wielohektarowe monokultury, które zastępują znacznie bardziej wartościowe dla środowiska małe pola z rozmaitymi uprawami. W konsekwencji znikają również przydrożne aleje drzew, śródpolne zakrzaczenia, miedze i oczka wodne. W tym miejscu warto wspomnieć, że z samymi przydrożnymi alejami związanych jest w naszym kraju około 60 gatunków ptaków, a w zadrzewieniach śródpolnych liczba ta dochodzi do 80 gatunków.
Część gatunków cechuje szeroka tolerancja dzięki czemu dobrze radzą sobie w siedliskach silnie zmienionych. Mieszkają tuż obok nas, w miejskich parkach, ogrodach czy na cmentarzach. Niektóre żyją niemalże wyłącznie w naszym sąsiedztwie.
W ten wyjątkowy dzień warto przypomnieć sobie, w jaki sposób możemy na co dzień pomagać ptakom. Można powiesić skrzynkę lęgową, zasadzić owocowe drzewa lub krzewy w swoim ogrodzie zapewniając w ten sposób ptakom pokarm, wystawiać poidło albo zadbać o śródpolną miedzę czy oczko wodne. W miastach można pomagać ptakom gniazdującym w budynkach, m. in. wróblom i jerzykom, którym zagrażają prace termomodernizacyjne. Możemy także zabezpieczyć szyby okienne by się o nie nie rozbijały. Dobrym sposobem jest wieszanie firanek, zasłonek, ozdób czy witraży. Takich działań jest całe mnóstwo. A może Ty masz jeszcze inne pomysły jak pomóc ptakom?
Tekst: DWB, EF
Fotografia: "Bocian czarny" KG
